UWV Arbeidsmarktprognose 2025-2027 belooft nog ruim twee jaar pauze, vol drukte

Vorige week publiceerde het UWV zijn jaarlijkse arbeidsmarktprognose voor het lopende en de volgende twee jaar. Het is ontegenzeggelijk een interessant en lezenswaardig stuk, en maar zeven pagina’s lang (plus nog twee pagina’s tabellen). Daarnaast is de prognose, voor zover dat mogelijk is in deze uitermate turbulente tijden, goed onderbouwd. De grote conclusie van de prognose: tot en met 2027 zal er zeer beperkte banengroei zijn, cumulatief maar +1,1%.

Even ter vergelijking: in 2024 was de cumulatieve banengroei ten opzichte van 2021 +6,9% en in 2021 ten opzichte van drie jaar eerder, dus inclusief de coronacrisis, +3,3%. Het is eigenlijk al rustig sinds begin vorig jaar, toen de groei van de werkgelegenheid (gemeten in de ontwikkeling van de omvang van de werkzame beroepsbevolking) naar +1,0% zakte. Na de zomer van 2024 zakte die zelfs naar +0,1%, om daar in april van dit jaar (op dit moment de meest recente cijfers) nog steeds te liggen.

De werkloosheid blijft desondanks laag

En zolang de werkgelegenheid niet krimpt, is er ook weinig ruimte voor groei van de werkloosheid. Die is sinds eind 2024 wel ietsjes opgelopen, van 3,7% in december naar 3,8% in april, maar ligt dus nog steeds significant onder de kraptegrens van 5%. Een nooit eerder geziene combinatie: pauze en krapte. En nu voorziet het UWV dus nog geen +0,4% werkgelegenheidsgroei gemiddeld per jaar – de pauze duurt voort. Het UWV spreekt over blijvende krapte: “Hoewel de krapte op de arbeidsmarkt over een historisch hoogtepunt heen lijkt te zijn, blijven werkgevers de komende jaren last houden van personeelstekorten.” (p. 7).

• Lees ook: Arbeidsmobiliteit zegt meer dan kraptecijfer: ‘Iedereen is beschikbaar, als het aanbod maar goed genoeg is’ – HRMorgen.nl 

Het UWV doet geen concrete uitspraken over het werkloosheidspercentage in de komende jaren, maar dat deed het Centraal Planbureau (CPB) al wel, in het Centraal Economisch Plan (CEP) van afgelopen februari. Daarin voorspelt het CPB een langzame stijging naar 4,1% in 2027 – nog steeds een uitermate krappe arbeidsmarkt dus. De Trump-importheffingen zullen wel enig, maar waarschijnlijk niet heel veel negatief effect hebben op de CEP-prognoses. Dat legt het UWV uit, met behulp van een CPB-analyse,  in Box 1 op p. 2.

Ergo, als we redeneren vanaf begin 2024: vier jaar pauze plus krapte. Na de stagflatie van medio jaren ’70 tot medio jaren ’80 (gemiddeld weinig economische groei, wel hoge inflatie) kunnen we nu gaan spreken van stagkrapte.

Drukke pauze op de arbeidsmarkt

Eerder zeiden wij hier al dat die pauze bepaald niet rustig is: onder die rustige oppervlakte van weinig groei van de totale werkgelegenheid gebeurt nogal wat. Om te beginnen is de genoemde +0,4% natuurlijk een gemiddelde van alle sectoren waaruit onze economie bestaat. Maar tussen die sectoren bestaan enorme verschillen. 

• Lees ook: Zowel werkgevers als werknemers voorzichtiger op de arbeidsmarkt

Zo verwacht UWV cumulatief stevige groei in de IT (bijna +6%), de specialistische zakelijke dienstverlening (accountancy, onder veel meer, +5%) en de zorg (bijna +5%), en flinke krimp van de werkgelegenheid in groothandels, de flexbranche en overige zakelijke dienstverlening, en in de agrarische sector.

En al die reuring op een krappe arbeidsmarkt gaat “gewoon” weer voor heel veel nieuwe vacatures zorgen, zeker met de op gang komende vergrijzing en pensioneringen, en het nog steeds relatief hoge ziekteverzuim en dito personeelsverloop erbij. Dus er zijn, net als in alle jaren sinds de coronacrisis, relatief veel vacatures per baan nodig om voldoende, goede kandidaten te kunnen verleiden. UWV prognotiseert aantallen die vóór corona nooit benaderd zijn: gemiddeld ruim 1,47 miljoen nieuwe vacatures per jaar.

Natuurlijk zitten er hier ook weer enorme verschillen tussen de sectoren. Met een paar opvallende sectoren, zoals industrie en groothandel en vervoer en opslag: in die sectoren zal de werkgelegenheid krimpen (dus een negatieve uitbreidingsvraag), maar zal de vervangingsvraag vanwege de vergrijzing, met uitstroom van ouderen als gevolg, relatief groot zijn.

Het wordt echt anders

Als we het aantal nieuw ontstane vacatures afzetten tegen het aantal banen, resulteert dat in de ontstane-vacaturesgraad. In 2013 was die heel laag, met 6,4%, dus 64 nieuwe vacatures in het hele jaar per 1.000 banen, en in 2022 met 13,7% extreem hoog. Dat is te zien in de onderstaande grafiek, die mede is gebaseerd op de UWV- maar ook wat andere verwachtingen.

In 2013 hadden we inmiddels zowat vijf jaar met vooral economische krimp en dus ook krimpende werkgelegenheid achter de rug, en een geëxplodeerde werkloosheid. In 2022 ontploften we uit de coronacrises: de economie en de werkgelegenheid herstelden keihard, terwijl de werkloosheid alweer stevig onder de kraptegrens lag.

Blijvende krapte vraagt om creatieve oplossingen

De ontstane-vacaturesgraad is al jaren historisch hoog – het verschil tussen de licht- en donker-oranje curven, die decennialang dicht opeen “dansten”, is sinds het begin van dit decennium enorm gegroeid. Voor die hoge ontstane-vacaturesgraad hebben we inmiddels nauwelijks nog groei van de totale werkgelegenheid nodig! Eén van de oorzaken is de vergrijzing, die de vervangingsvraag stuwt, een andere is het hogere personeelsverloop dan voor corona, en de turbo op dat gat is de krapte.

• Lees ook: Twee op de drie ondernemers kampt met personeelstekort. Dit is hoe ze dat gaan aanpakken

De economie zal de komende jaren nóg iets minder groeien dan we een half jaar geleden dachten, maar het maakt eigenlijk allemaal niet uit. Om met de woorden van UWV richting een afsluiting te gaan: blijvende krapte vraagt om creatieve oplossingen. Het lijkt rustig op de arbeidsmarkt, maar dat is het helemaal niet! En bovendien is en blijft die arbeidsmarkt enorm krap! Het vinden, interesseren, behouden en energiek houden van je mensen was, is en blijft een enorme, belangrijke uitdaging – ook in deze enorm onzekere tijden met weinig economische groei.