Van sollicitatiefeest naar stille aftocht: daarom haken kandidaten af

Om in deze overspannen arbeidsmarkt de beste kandidaat te verleiden, halen we alles uit de kast. We kleden campagnes feestelijk aan en zorgen voor een groots onthaal op de werkenbij-website. Vervolgens strooien we met beloftes alsof het confetti is: van het afbetalen van een studieschuld tot een jaar lang gratis wonen. Maar vanaf het moment dat de kandidaat het jawoord geeft, is het feest voorbij. De muziek gaat uit en het licht gaat aan. De enige herinneringen aan hoe leuk het had kunnen blijven, zijn de leeggelopen ballonnen en de omgevallen wijnglazen.

In deze blog lees je:

• Waarom de candidate journey vaak stopt waar die eigenlijk zou moeten starten.
• Hoe we het moment van tekenen onnodig laten verpieteren.
• Welke twijfels en risico’s op de loer liggen in de opzegtermijn.
• Wat er misgaat op die oh zo belangrijke eerste werkdag.
• Hoe nieuwe medewerkers zich een weg banen door het sociale mijnenveld.
• Welke kleine gedragingen het brein geruststellen en het verschil maken

Van welkom naar wegwerp

Vanaf het moment dat de sollicitaties binnenkomen, doet de partypooper z’n intrede. Zo hoort 63% van de kandidaten nooit meer iets nadat deze zijn ziel en zaligheid in een sollicitatie heeft gedeeld. 

• Lees ook: In vijf stappen naar een beter onboardingstraject 

Behoort de sollicitant tot de gelukkigen waarbij die stilte wordt doorbroken, mag deze zelfs op gesprek komen en krijgt hij een aanbod? In plaats van een feestelijk moment om te proosten op de duurzame samenwerking, wordt er meestal een wollige arbeidsovereenkomst voorgeschoteld. Vol juridische, complexe termen waar zelfs ChatGPT z’n tanden op stukbijt. Op hoop van zegen zet de sollicitant een handtekening en hoort: “we zien je wel weer op de eerste werkdag, hé?!”.

De stilte tussen ‘ja’ en ‘start’

Maar die kandidaat die net heeft getekend, moet nog wel even met lood in de schoenen z’n huidige baan opzeggen. Wat als de huidige werkgever de kandidaat z’n beste kracht niet kan missen en een onweerstaanbaar aanbod doet? En als dat extra salaris of een promotie toch wordt afgeslagen, volgt er nog een opzegtermijn waarin gevaren op de loer liggen. Sowieso slaat vaak de twijfel toe in het brein van je kandidaat: ‘heb ik wel de juiste keuze gemaakt?’. Die twijfel wordt gevoed door de vele InMails van recruiters die nieuwe vacatures voorschotelen. 

• Lees ook: Onderzoek analyseert ‘moments that matter’ tijdens de onboarding  

En vlak de sociale omgeving niet uit. Op het moment dat de kandidaat zegt: ‘ik heb een nieuwe baan’, komt er altijd wel iemand met een waarschuwing, een horrorverhaal of een goedbedoeld advies dat olie op het vuur gooit: “Daar zou ik écht niet gaan werken”, “Weet je zeker dat je dit moet doen?” of “Je had het toch prima bij je oude baan?”. Niet zo gek dus dat 28% van de mensen weleens een contract tekende, maar nooit kwam opdagen op de eerste werkdag.

De schok van dag 1

Als de kandidaat dan toch op die eerste werkdag komt opdagen, breekt er een volgende fase aan. Een fase waarin een kwart van de mensen al in week 1 van de nieuwe baan in tranen uitbarst. Misschien wel omdat het beeld dat in het sollicitatieproces is geschetst, in werkelijkheid net even minder rooskleurig is. Of omdat de kandidaat zich op dag 1 meldt, maar niemand op hem/haar/hen had gerekend. Geen rode loper, geen toegangspasje, geen inwerkplan en al zeker geen mok met een eigen naam erop.

• Lees ook: Retentie verhogen: een goede onboarding is het halve werk

Dan zet de nieuwe medewerker voorzichtig de eerste stappen in één groot sociaal mijnenveld. De inlogcodes zijn onbekend en men weet niet welke collega wel of niet kan worden vertrouwd. En wat denk je van het risico om een smakeloze lunchkeuze te maken in het bedrijfsrestaurant? Of net aan de verkeerde tafel plaats te nemen? Het brein staat in de overlevingsmodus.

Invloed zit in de kleine dingen

Als beïnvloedingsspecialist weet ik: het zit ’m niet in grote onboardingplatforms of dure introductiedagen. Het zit in kleine signalen, die het onbewuste brein geruststellen. Denk aan:

• Een handgeschreven kaartje bij het contract is de cue voor persoonlijkheid en waardering.
• Een welkomstmail van het team met een foto activeert sociale verbondenheid.
• LinkedIn-uitnodigingen van toekomstige collega’s verhogen de verbinding.
• Een checklist met ‘Wat te verwachten op dag 1’ vermindert onzekerheid.
• Een buddy met wie ze al bellen vóór de start: verlaagt drempels, verhoogt verbondenheid.
• Een simpele video waarin je hun naam noemt en zegt: “We kijken naar je uit”: activeert het belonging-systeem.

Kost niets. Doet alles.

Wie vandaag nog denkt dat ‘onboarding’ begint op dag 1, loopt achter. Het begint zodra iemand in overweging neemt om bij jou te starten. En het piekt zodra ze ja zeggen. Vanaf dat moment ben jij niet langer verkoper, maar gids. En een goede gids laat je nooit alleen door onbekend terrein lopen.

Durf jij jezelf af te vragen: hoe voelt de reis ná de ja bij ons? En wat kunnen wij morgen doen om dat gevoel te verbeteren? Want een goed begin is het halve werk. Maar daarna doorpakken, is goud waard.