Woningcorporaties staan voor een leiderschapsopgave – tijd om HR en leiderschap krachtiger te verbinden

Woningcorporaties hebben leiders nodig die kunnen bewegen in onzekerheid, verbinden over domeinen heen, en leren van de praktijk. En HR speelt hierin een cruciale rol. Dat concludeerden

Marike Bonhof (bestuurder bij Ymere) en organisatieadviseur Nicolien Snoeker in gesprek met Sonja Bakker tijdens een webinar van het Ontwikkelhuis | HR & Leiderschap. 

“Wij zijn niet alleen van de stenen.”

Naast bouwen en verduurzamen dragen woningcorporaties steeds meer verantwoordelijkheid voor de leefbaarheid in wijken. Bonhof schetst hoe breed die opgave is: “Van ondermijning tot psychische problematiek: wat zich afspeelt in de samenleving, manifesteert zich uiteindelijk in de wijk. En dus bij de corporatie.” 

De maatschappelijke druk is groot. Maar net zo groot is de wens van medewerkers om van betekenis te zijn. Bonhof: “Het is een voorrecht om daaraan leiding te mogen geven, maar het vraagt wel veel – van leiders én van iedereen in de organisatie.” 

Deze context vraagt van organisaties dat zij niet alleen efficiënt opereren, maar ook een moreel kompas bieden, draagvlak creëren en veerkracht ontwikkelen bij medewerkers die dagelijks in die complexiteit werken. Op deze thema’s moet HR niet alleen aangesloten zijn, maar ook een leidende rol vervullen.

Leiderschap in transities

Volgens Nicolien Snoeker, expert in organisatieverandering, schieten traditionele opvattingen over leiderschap tekort. “In transities gaat het niet alleen meer om nieuwe kennis, maar ook om een andere benadering. Leiders zullen zichzelf opnieuw moeten uitvinden.” 

Sturing op inhoud alleen is onvoldoende. De complexiteit van vandaag vraagt om samenwerking, kwetsbaarheid, lerend vermogen en het vermogen tot zelfreflectie. Leiders moeten ruimte creëren voor dialoog, voor het niet-weten, én tegelijk richting geven. 

Voor HR betekent dit dat klassieke leiderschapsprofielen – gericht op controle en voorspelbaarheid – niet meer volstaan. De leiders van nu kunnen:

• handelen onder druk;
• actief verbinden met anderen;
• zich lerend opstellen, ook als ze formeel ‘bovenaan’ staan;
• psychologische veiligheid creëren binnen teams.

Samenwerking in multidisciplinaire teams vraagt om collectieve intelligentie. En om leiders die deze samenwerking faciliteren, niet controleren.

Bonhof noemt het voorbeeld van de wijkteams binnen Ymere: multidisciplinaire teams die samenwerken aan vraagstukken waarvoor geen standaardoplossing bestaat. “Dat vraagt om collectieve intelligentie. En om leiders die deze samenwerking faciliteren, niet controleren.” 

Bekijk het webinar:

Vijf to-do’s voor wendbaar leiderschap – en wat HR daarmee kan doen

Snoeker vat de nieuwe eisen aan leiderschap samen in vijf praktische uitgangspunten:

1. Accepteer dat je minder controle hebt dan je zou willen
2. Geef richting in plaats van alleen doelen
3. Stuur op willen, niet op moeten
4. Wissel en test je leiderschapsstijl
5. Organiseer professionele tegenspraak en dialoog

Voor HR ligt hier een ontwerpvraagstuk: hoe ontwikkel je dit nieuwe leiderschap? Dit mogen geen vage idealen blijven. Het is noodzakelijk om dit te vertalen naar concrete ontwikkelrichtingen en acties in beleid en praktijk:

• Ontwerp leiderschapsontwikkeling rond echte dilemma’s uit de werkpraktijk
• Creëer leeromgevingen waarin fouten maken veilig is
• Faciliteer intervisie en reflectie, niet alleen training
• Stimuleer feedbackcultuur over hiërarchieën heen
• Ontwikkel kaders waarin ook informeel leiderschap wordt erkend en benut

Snoeker pleit voor het organiseren van ‘fireplaces’: plekken waar echte gesprekken gevoerd kunnen worden, over onzekerheid, over morele keuzes, over spanning tussen wat moet en wat mensen willen. HR is bij uitstek de partij om deze plekken te ontwerpen, te faciliteren en te bewaken.

Organiseer ‘fireplaces’ waar echte gesprekken gevoerd kunnen worden, over onzekerheid, over morele keuzes, over spanning tussen wat moet en wat mensen willen.

HR, durf de leiderschapsagenda naar je toe te trekken

In veel woningcorporaties is HR nog te veel ondersteunend. Maar wie leiderschap wil vernieuwen, zal ook HR anders moeten positioneren. Niet alleen als uitvoerder van trainingen, maar als strategische speler die weet wat er nodig is om leiderschap duurzaam te versterken. Dat begint bij het herkennen van signalen uit de praktijk – en eindigt pas wanneer de organisatie in staat is om wendbaar, verbindend en weerbaar te opereren. De toekomst van leiderschap in woningcorporaties is geen kwestie van functies – maar van visie, verbinding en verantwoordelijkheid. 

Het Ontwikkelhuis HR & Leiderschap begeleidt organisaties in het algemeen (en woningcorporaties in het bijzonder) bij leiderschapstransities en faciliteert de ontwikkeling van leiders. Met praktijkgerichte trajecten en strategisch maatwerk helpt het Ontwikkelhuis organisaties om wendbaar, verbindend en toekomstgericht leiderschap te realiseren.

In september 2025 start de post-HBO gecertificeerde opleiding ‘Leidinggeven met impact’. Wil je hier meer over weten voor de leiders van jouw organisatie? Schrijf je dan in voor de online oriëntatiebijeenkomst op donderdag 15 mei 2025 over deze opleiding. Deze informatieve sessie is interessant voor leiders zelf en voor HR professionals die voor de leiders in hun organisatie een ontwikkelprogramma overwegen.