Van Tobvrouwen naar Topvrouwen – zo laat je vrouwen excelleren op de werkvloer

Waarom ’tobben’ zoveel vrouwen over hun werk en wat kunnen we hiervan leren? In deze aflevering van de HRMorgen podcast onderzoeken Lisa Wouters (directeur van Liesje Schrijft! en co-auteur van Tobwijven) en Nicole Engbers (directeur Profit bij Compagnon) hoe mentale patronen en een organisatiecultuur de professionele groei van vrouwen beïnvloeden.

Tobthema’s op de werkvloer

“Tobben over werk is iets wat bij veel vrouwen bekend voorkomt,” zegt Wouters. “Maar,” vervolgt ze, “er is een groot verschil tussen zinloos piekeren en zinvol tobben. Terwijl doelloos tobben je vasthoudt, dwingt zinvol tobben je tot scherpe keuzes. Wie goed tobt, komt verder.” Daarom ziet Wouters tobben zeker niet alleen als iets negatiefs.

Samen met Judith Caanen schreef ze het boek Tobwijven, waarin ze onderzochten welke ‘tobthema’s’ vrouwen op de werkvloer bezighouden. En die zijn er genoeg: zoals het podium niet durven pakken, worstelen met werkdruk, twijfelen over keuzes, je afvragen hoe je het strategische spel speelt, en de invloed van typische vrouwelijke gedragingen.

De podcast terugkijken of terugluisteren? Bekijk deze aflevering op YouTube of beluister hem op Spotify.

Het podium pakken: gaat dat mannen beter af?

Een opvallende uitkomst: maar liefst 28% van de vrouwen twijfelt om het podium te betreden, of het nu gaat om een presentatie of om de kans hun werk te tonen. Ter vergelijking: bij mannen ligt dat percentage (volgens eigen onderzoek) op precies 0%.

Nicole Engbers herkent hier wel iets in: “Ik heb niet de behoefte om altijd het podium te pakken, maar ik geloof niet dat mannen hier per se beter in zijn. Als ik weet waar ik het over heb, voel ik me prima op mijn plek.”

• Lees ook: Zo kwam Compagnon in de top 10 van ‘Best Workplaces for Women’

Dit bleek ook uit het onderzoek van Wouters en Caanen: “Nicole bevestigt precies wat de cijfers laten zien: vrouwen pakken vooral het podium wanneer ze het gevoel hebben dat ze het onderwerp goed beheersen. Mannen daarentegen durven eerder naar voren te stappen en hechten vaak meer waarde aan zichtbaarheid. Kijk maar naar tv – in praatprogramma’s schuiven twee keer zo veel mannen als vrouwen aan. En als er een expert aan het woord is in de media, is 78% daarvan man.”

Compagnon uitgeroepen tot Best Workplace for Women

Compagnon is dit jaar door Great Place To Work uitgeroepen tot ‘Best Workplace for Women’. Binnen Compagnon werken veel vrouwen, van net afgestudeerden tot managers. Een hoog percentage vrouwen betekent echter niet automatisch dat je de titel ‘Best Workplace for Women’ verdient. Er zijn meerdere criteria waaraan voldaan moet worden. Zo moet minstens 33% van de leidinggevenden uit vrouwen bestaan en is het essentieel dat er minimaal één vrouw in de directie zit.

Engbers: “Hetty Moll, de oprichter van Compagnon, startte het bedrijf 25 jaar geleden samen met haar partner Frank Roders. Al die jaren staat er dus een vrouw aan het roer. Bovendien bestaat ons managementteam uit meer vrouwen dan mannen, wat direct invloed heeft op de cultuur binnen onze organisatie.”

Voor de benoeming speelt ook de beleving van de medewerkers een belangrijke rol: hoe ervaren vrouwen hun werkplek? Volgens Engbers scoort Compagnon op dit vlak goed: “Bij Compagnon kun je jezelf zijn en is er sprake van een gezonde werk-privébalans. De cultuur is warm, de lijnen zijn kort en er is veel ruimte voor eigen inbreng, eigenaarschap en groei. Iedereen voelt zich gezien, kent elkaar en zowel de directie als het managementteam zijn benaderbaar. De naam Compagnon is dan ook zeer goed gekozen; hij weerspiegelt hoe we met elkaar omgaan.”

Imposter Syndroom: Jezelf niet erkennen

Een belangrijke oorzaak van tobben is het ‘imposter syndroom’, waar ook veel vrouwen mee worstelen. Het betekent dat je je eigen successen niet kunt internaliseren.

Wouters legt uit: “Het komt neer op het hardnekkige geloof dat je niet intelligent of competent genoeg bent. Vrouwen gaan er vaak van uit dat de lof voor hun prestaties onterecht is en schrijven deze toe aan toeval, charme of connecties, in plaats van aan hun eigen capaciteiten. Daardoor kunnen ze hun succes niet echt voelen of ervaren dat ze het verdienen, waardoor ze constant twijfelen aan hun vermogen om dat succes vast te houden. Je ziet jezelf door een andere lens dan de mensen om je heen. Zij zien een slimme, talentvolle vrouw.”

Queen Bee

Ook een lastig thema is de dynamiek tussen vrouwen onderling. Het gebeurt regelmatig dat vrouwen elkaar niet helpen, maar juist tegenwerken. Dit fenomeen staat bekend als het ‘krabbemand-effect’: een vrouw probeert omhoog te klimmen, terwijl anderen haar met alle macht terug de mand intrekken. Een andere bekende term is de ‘Queen Bee’ – de vrouw aan de top die andere vrouwen niet ondersteunt, maar liever de macht voor zichzelf houdt.

Van Tobben naar Toppen

Waarom zou je als werkgever een omgeving creëren waarin vrouwen zich fijn, veilig en gewaardeerd voelen? Daar zijn talloze goede redenen voor. Het blijkt namelijk dat dit niet alleen de werksfeer voor vrouwen verbetert, maar ook die van mannen binnen de organisatie. Bovendien presteren bedrijven die een diverse en inclusieve cultuur omarmen uiteindelijk beter.

• Lees ook: Diversiteit in de boardroom: de voordelen zijn enorm, maar de praktijk blijft achter

Wouters: “Vrouwen zijn over het algemeen nieuwsgieriger en beschikken over een breder perspectief. Uit onderzoek van een Canadese universiteit blijkt dat organisaties waarin vrouwen zitting hebben in de directie, betere langetermijnkeuzes maken en financieel gezonder zijn – ze behalen een hoger rendement en hebben een kleinere kans op faillissement. Sterker nog: de aanwezigheid van één vrouw in het bestuur verkleint de kans op faillissement met 20%, dankzij beter risicomanagement. Vrouwen in besturen nemen betere, eerlijkere en meer coöperatieve beslissingen, wat gunstig is voor bedrijven.”

Dat lijkt mij toch een prachtige stimulans om vrouwen te laten doorgroeien – Engbers

Hoe verhef je tobben tot een kunst?

Lisa Wouters deelt in de podcast praktische tips om van tobben een skill te maken:

1. Herkennen, Erkennen, Omarmen en Doseren: Zie tobben als een skill in plaats van een last.
2. Ken je Brein: Zorg voor de juiste balans tussen snel, intuïtief denken (systeem 1) en rationeel, langdurig nadenken (systeem 2).
3. Vraag Hulp en Feedback: Gebruik methodieken zoals intervisie en zoek kritische feedback.
4. You Never Tob Alone: Tob niet alleen, zoek verbinding en samenwerking.