Werkonderzoek: werkplezier ambtenaren hoog, betrokkenheid laag

Medewerkers in het openbaar bestuur zijn overwegend tevreden over hun werk en collega’s, maar appreciëren hun organisatie als werkgever een stuk minder. Dat blijkt uit het meest recente Werkonderzoek, het grootste onderzoek naar werkbeleving onder ambtenaren.

Maar liefst 85 procent van de medewerkers zegt tevreden te zijn met de baan, en 81 procent met het team. Vooral de inhoud van het werk (86%), zelfstandigheid (92%) en samenwerking (83%) scoren hoog. Daar staat tegenover dat slechts 68 procent tevreden is over de organisatie als werkgever, en dat iets meer dan de helft (52%) zich betrokken voelt bij de organisatie.

• Lees ook: Werknemers in openbaar bestuur en onderwijs meest tevreden over cao en salaris

Drie structurele problemen

Uit het onderzoek komen drie structurele knelpunten in het openbaar bestuur naar voren die het risico op uitstroom vergroten en de kwaliteit van publieke dienstverlening onder druk zetten:

1. Gebrek aan erkenning voor prestaties

De helft van de medewerkers (51%) vindt dat onderpresteren wordt gedoogd, terwijl 38 procent ervaart dat bovenmaats presteren niet wordt beloond. Slechts één op de zeven vindt het beloningsbeleid stimulerend.

2. Moeite met aantrekken en behouden van talent

Slechts 62 procent is tevreden over loopbaanmogelijkheden, 46 procent vindt dat de organisatie genoeg doet om talent aan te trekken en slechts 25 procent vindt dat er voldoende wordt gedaan om talent te behouden. Vooral jonge, talentvolle medewerkers dreigen daardoor te vertrekken.

3. Weinig effectief personeelsbeleid

Slechts 41 procent van de medewerkers vindt de communicatie over personeelsbeleid duidelijk. Nog minder (36%) ziet dat dit beleid bijdraagt aan het behalen van organisatiedoelen. Ruim één op de vijf beoordeelt zowel de HR-dienstverlening als het leiderschap als onvoldoende.

• Lees ook: Lerarentekort basisonderwijs daalt, maar niet overal

Balans tussen welzijn en resultaat

Volgens de onderzoekers legt het huidige personeelsbeleid te veel nadruk op welzijn. De échte uitdaging ligt op het snijvlak van personeels- en organisatiebeleid. Voor een toekomstbestendig openbaar bestuur is een sterker strategisch HR-beleid nodig, één dat welzijn combineert met resultaatgerichtheid, beoordeling en beloning.

Organisaties die investeren in zo’n gedifferentieerd en gebalanceerd HR-beleid, met aandacht voor autonomie én publieke prestaties, blijken beter voorbereid op de toekomst. Dat vraagt om zichtbare HR-professionals, daadkrachtige leidinggevenden en bestuurlijke aandacht voor talentontwikkeling en het waarderen van verschil.

Toekomstbestendig door talentontwikkeling

“De uitkomsten zijn een wake-up call”, zegt Johan Strieker, programmamanager Kennis van de Overheid bij het ministerie van BZK. “Het werk zelf is aantrekkelijk, maar organisaties verliezen medewerkers als ze prestaties niet erkennen en talent niet ontwikkelen. Wie toekomstbestendig wil zijn, moet onderscheid durven maken: goed presteren moet gezien en beloond worden, onderpresteren moet gevolgen hebben. Resultaatgericht werken, talentontwikkeling en effectief personeelsbeleid horen daar onlosmakelijk bij.”

• Lees ook: 5 tips voor strategische personeelsplanning bij de overheid

Het Werkonderzoek wordt elke twee à drie jaar uitgevoerd om inzicht te krijgen in de werkbeleving van medewerkers in de publieke sector. De editie van 2024 is gebaseerd op de antwoorden van 36.522 medewerkers. Het onderzoek is een activiteit van het programma Kennis van de Overheid van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), uitgevoerd door ICTU, in samenwerking met het ministerie van OCW en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).