Meer stress, meer uitval: organisaties voelen de druk

Het ziekteverzuim door stressgerelateerde klachten blijft stijgen: in de periode van juli 2024 tot en met juni 2025 nam het met 8 procent toe ten opzichte van een jaar eerder. Daarmee is het verzuim door stress in vijf jaar tijd in totaal met 36 procent gegroeid. Werknemers die door stress uitvallen zijn gemiddeld 252 dagen niet (volledig) inzetbaar, en bij een burn-out zelfs tien maanden. Dat blijkt uit de jaarcijfers van arbodienstverleners ArboNed en HumanCapitalCare. 

De arbodiensten waarschuwen dat dit een aanhoudend maatschappelijk probleem is en roepen op tot meer preventie, vroege signalering en bredere samenwerking om het tij te keren. 

• Lees ook: Psychisch verzuim groeit, maar signalen blijven te lang onopgemerktl 

Verzuimpercentage en stress

Het totale gemiddelde verzuimpercentage tussen juli 2024 en juni 2025 kwam uit op 4,8 procent, een lichte stijging ten opzichte van de twaalf maanden ervoor (4,7%). De sectoren zorg, industrie, vervoer en opslag kenden het hoogste verzuim. Circa 10 procent van alle verzuimmeldingen duurde langer dan zes weken. Tegelijkertijd is deze groep verantwoordelijk voor maar liefst 81 procent van alle verzuimdagen. Het lijkt erop dat de oorzaak hiervan vaak stressgerelateerd is.

• Lees ook: Ziekteverzuim in cijfers

Druk groeit

Eén op de vier verzuimdagen staat in verband met stress en de duur van dit verzuim neemt elk jaar verder toe. Dit legt een enorme druk op werknemers, werkgevers én ons sociale zekerheidsstelsel. Daardoor groeit ook de maatschappelijke discussie over dit onderwerp. 

“De verwachting is dat het aantal arbeidsongeschikten de komende jaren verder zal stijgen”, zegt Iris Homeijer, bedrijfsarts en directeur medische zaken bij HumanCapitalCare. “Voor kleine ondernemers wordt langdurig verzuim daardoor steeds moeilijker draagbaar. Maar ook grotere organisaties merken de gevolgen: zij ervaren meer druk op teams en oplopende kosten voor vervanging en re-integratie.”

Oorzaken en complexiteit

Stressklachten hebben vaak een mix van oorzaken in werk, privé en maatschappij. Cijfers van ArboNed en HumanCapitalCare laten zien dat de verschillen tussen branches groot zijn. Zo is het stressgerelateerd verzuim het hoogst in de zorg. Verder hebben grote organisaties gemiddeld meer stressgerelateerd verzuim dan mkb-bedrijven, maar is de impact voor kleine ondernemers vaak groter. 

Vrouwen hebben relatief meer verzuimdagen door stressklachten dan mannen (31% vs. 20%) en parttimers meer dan fulltimers (28% vs. 24%). Daarnaast spelen levensfase, persoonlijkheidskenmerken, veerkracht en privésituaties – zoals mantelzorg of een scheiding – een rol. Ook maatschappelijke trends vergroten de druk, zoals de ‘altijd-aan’-cultuur door digitalisering, vergrijzing en onzekerheden rondom baanzekerheid, arbeidsmarktkrapte en technologische veranderingen.

Geen standaardoplossing

Stressgerelateerd verzuim is een groot maatschappelijk probleem dat zowel het individu, organisaties als de samenleving raakt. “De urgentie is duidelijk, maar voor zo’n complex vraagstuk bestaat geen standaardoplossing”, benadrukt Homeijer. “Een effectieve verzuimaanpak vraagt altijd om maatwerk, afgestemd op zowel de context van de organisatie als de persoonlijke situatie van de medewerker. Daarbij wordt preventie nog te vaak over het hoofd gezien en ontbreekt het aan structurele samenwerking — juist daar is veel winst te behalen.”

• Lees ook: Steun en openheid over psychische klachten op het werk cruciaal om verzuim tegen te gaan

Aanpak en acties

Om die winst te realiseren is het cruciaal dat werkgevers én werknemers ieder hun verantwoordelijkheid nemen. Werkgevers kunnen steun bieden via flexibele werkindeling of het faciliteren van professionele hulp, ook wanneer stress voortkomt uit privésituaties. Daarnaast helpen preventieve instrumenten zoals de RI&E en het PMO om risico’s vroegtijdig in kaart te brengen, zodat werkgevers gericht kunnen ingrijpen. 

Ook is het belangrijk dat werknemers tijdig aan de bel trekken en klachten niet laten oplopen. Homeijer: “Zie de bedrijfsarts en bedrijfspsycholoog niet alleen als noodgreep bij uitval, maar als partner in het gezond en inzetbaar houden van je mensen. Door samen signalen vroegtijdig te herkennen, bespreekbaar te maken en direct actie te ondernemen, bijvoorbeeld via een laagdrempelig spreekuur of snelle toegang tot een bedrijfspsycholoog, kan veel leed én hoge kosten worden voorkomen.”

Aandacht voor vrouwengezondheid

Vrouwengezondheid is nog te vaak een onderbelicht thema als het gaat om duurzame inzetbaarheid. Uit recent onderzoek van CBS en TNO blijkt dat ruim een op de drie vrouwen hormonale klachten verbergt op het werk. Ondanks deze klachten blijven velen doorwerken, wat kan leiden tot verminderde productiviteit en een negatieve impact op het welzijn. 

“Het bespreekbaar maken van hormonale klachten op het werk is niet altijd makkelijk. Toch is het belangrijk om het gesprek aan te gaan als deze klachten het functioneren beïnvloeden”, benadrukt Homeijer. “Blijf er niet mee rondlopen, maar maak het bespreekbaar: op het werk of via een preventief consult bij de bedrijfsarts. Juist door tijdig het gesprek aan te gaan, kunnen er al kleine aanpassingen worden gedaan die een groot verschil maken voor het welzijn en de inzetbaarheid van vrouwen.”