De belangrijkste inzichten in de stand van de economie en de arbeidsmarkt: het 1e kwartaal

De economie is gekrompen, de werkgelegenheid gegroeid, de krapte bleef

In het eerste kwartaal is onze Nederlandse economie met -0,7% gekrompen ten opzichte van een jaar eerder, en met -0,1% ten opzichte van het vorige kwartaal. Dat waren wat negatievere cijfers dan de meeste economen hadden verwacht. Desalniettemin is de werkgelegenheid in het eerste kwartaal ten opzichte van een jaar eerder met +1,0% gegroeid en de werkloosheid met +0,1 procentpunt gestegen naar 3,7% (3,6% in maart). 

Daarmee is de arbeidsmarkt dus enorm krap gebleven, met een werkloosheid van stevig lager dan 5%.

De groei van de totale werkgelegenheid in aantallen werkenden bedroeg +99 personen ten opzichte van een jaar eerder. Die groei kwam vooral uit de publieke sector, dus Overheid, Onderwijs plus Zorg. 

Daarnaast was er behoorlijke groei van de werkgelegenheid in de bouw, de horeca, de specialistische zakelijke dienstverlening en in de financiële dienstverlening. Krimp was er ook, met name in de sectoren cultuur en recreatie, de industrie, agrarisch en in de IT.

Nieuwe, vervulde en openstaande vacatures en tekort

Het aantal vervulde vacatures is in het eerste kwartaal afgenomen tot 343.000, terwijl het aantal nieuwe (ontstane) vacatures uitkwam op 367.000 – 10.000 minder dan een jaar eerder, maar aanzienlijk meer dan de 327.000 van het vierde kwartaal van 2023. Het aandeel bedrijven dat belemmerend last had van de schaarste van personeel zakte naar 35,3%, minder dan de voorgaande kwartalen, maar nog altijd meer dan ooit in de periode pre-corona.

Het aantal openstaande vacatures aan het einde van het eerste kwartaal is uitgekomen op 413.000, ongeveer 20.000 minder dan een jaar geleden, maar bijna 24.000 hoger dan een kwartaal geleden. Die laatste stijging was in alle sectoren herkenbaar, behalve in de Energievoorziening.

Verzuim en verloop en ervaren drukte op de arbeidsmarkt

Zowel het verzuim (op basis van voorlopige ramingen) en het verloop zijn in het eerste kwartaal op een lager niveau uitgekomen dan vorig kwartaal en dan vorig jaar. Toch zijn beide cijfers (verzuim: naar schatting 5,1% en verloop: 4,1%) nog steeds erg hoog. Dergelijk hoge cijfers kwamen tot corona alleen maar voor tijdens een hoogconjunctuur, en daarvan is de afgelopen v kwartalen natuurlijk absoluut geen sprake geweest – er was juist vooral economische krimp.

Het hoge verzuim en verloop tijdens vooral economische krimp hebben waarschijnlijk veel te maken met de door werkenden ervaren werkdruk én hun blijvend grote mogelijkheden op de krappe arbeidsmarkt.

Het hoge verzuim en verloop in combinatie met de nog steeds groeiende werkgelegenheid (vraag naar extra medewerkers) zorgen al met al voor een nog altijd hoge totale arbeidsvraag, die met een waarde van 10,2% nauwelijks onder de grens ligt waar grote drukte op de arbeidsmarkt wordt ervaren (historisch gezien is dat 10,5%). 

Verwachtingen voor na dit eerste kwartaal

De afgelopen maanden zijn waarschijnlijk niet meer dan een pauze geweest, na de enorme drukte op de arbeidsmarkt van medio 2021 tot medio 2023. Als de economie later dit jaar aantrekt – en steeds meer signalen wijzen die kant op – en daarmee ook de vraag naar extra medewerkers, dan zal de ervaren drukte op de arbeidsmarkt weer snel heel enorm zijn.